[ANALIZA] Modernizacja sił zbrojnych Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej – wybrane aspekty

Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna (KRLD) mimo przeznaczania wielkich nakładów na rozwój swojego arsenału jądrowego i rakietowego, równolegle prowadzi prace nad modernizacją konwencjonalnych zdolności swojej armii.

Koreańska Armia Ludowa (KAL) liczy od 1 000 000 do 1 200 000 żołnierzy[1]. Poza kilkoma wyjątkami, dotyczącymi głównie sił specjalnych, ich wyposażenie jest prymitywne. Gros północnokoreańskiego parku ciężkich pojazdów stanowią wozy bojowe pamiętające czasy zimnej wojny i ich modyfikacje. Nawet w jednostkach artylerii, na której opiera się północnokoreańska doktryna, można spotkać sprzęt, który w żadnym stopniu nie spełnia wymagań nowoczesnego pola walki. Lotnictwo Pyongyangu najprawdopodobniej przestałoby istnieć w pierwszych chwilach konfliktu a jego flota wojenna składa się głównie z niewielkich jednostek zmuszonych do prowadzenia działań blisko brzegów. Wydaje się jednak, iż z ograniczeń konwencjonalnych sił KRLD zdaje sobie sprawę północnokoreańskie kierownictwo, co skutkuje wprowadzaniem na stan szeregu nowych rodzajów uzbrojenia. W tym artykule zostanie omówione kilka z nich.

Czołg M2020

10 października 2020 roku podczas defilady z okazji 75-lecia powstania Partii Pracy Korei (PPK) przedstawiono kilka nowych pojazdów wojskowych. Wśród nich znajdował się całkowicie nowy model czołgu, wyglądem nieprzypominający wcześniejszych północnokoreańskich konstrukcji. Pomalowany był on również w niestandardowy jak na warunki Półwyspu Koreańskiego kamuflaż pustynny[2]. Ze względu na dość specyficzny wygląd pojazdu, potęgowany niską jakością materiałów audiowizualnych z defilady, część infosfery orzekła, iż jest to jedynie samobieżna atrapa[3]. Za tą tezą zdawał się również przemawiać fakt, iż część z pojazdów zaprezentowanych podczas 75. rocznicy do dziś nie została zaobserwowana podczas prób lub manewrów.

Okazało się jednak, iż M2020 jest prawdziwym pojazdem pancernym, dysponującym rozwiązaniami iście rewolucyjnymi dla północnokoreańskich czołgów. Posiada on funkcjonalny system aktywnej obrony, składający się z 12 przeciwpocisków oraz czterech radarów.[4] Opierając się na dostępnych zdjęciach, jest prawdopodobne, iż wyposażono go w kamerę z kanałem nocnym, co czyniłoby go pierwszym czołgiem Pyongyangu z takim urządzeniem[5]. W porównaniu do wcześniejszych konstrukcji zmodernizowano także metodę składowania amunicji poprzez zastosowanie paneli wydmuchowych[6]. W wypadku jej wybuchu energia zostaje skierowana na zewnątrz pojazdu, co pozwala na zwiększenie przeżywalności załogi. Wydaje się, iż dysponuje on uzbrojeniem głównym kalibru 125mm w odróżnieniu od stosowanego w poprzednich czołgach działa 115mm. Posiada on również zdalnie sterowany moduł uzbrojenia z granatnikiem kal. 30mm oraz wyrzutnię bliżej nieokreślonych przeciwpancernych pocisków kierowanych. Nie jest znana grubość jego opancerzenia, można jedynie wywnioskować, iż składa się ono z pancerza kompozytowego, zastosowano również moduły wybuchowego pancerza reaktywnego.[7].

Wydaje się, iż jak do tej pory zbudowano jedynie kilka egzemplarzy. W marcu 2024 roku podczas ćwiczeń M2020 wspierane przez lekkie śmigłowce prowadziły ostrzał[8]. Jest możliwe, iż jedną z pierwszych formacji do których on trafi (lub już trafił) jest 105. Seulska Dywizja Pancerna Gwardii, jedna z najbardziej elitarnych jednostek reżimu pyongyangskiego. M2020 zdecydowanie reprezentuje nową jakość i wydaje się przewyższać część czołgów Republiki Korei (RK). Niemniej, ze względu na prawdopodobne wysokie koszty jego produkcji minie dużo czasu zanim zostanie on wdrożony do linii na większą skalę.

AEW&C

Samoloty wczesnego ostrzegania (AEW&C), takie jak amerykański E-3 Sentry lub rosyjski A-50U służą do zapewniania zaprzyjaźnionym jednostkom informacji o sytuacji na polu walki w czasie rzeczywistym. Są one latającym centrum dowodzenia, zdolnym do wykrywania i śledzenia celów jak również prowadzenia obserwacji, niezależnie od warunków pogodowych[9]. Korea Północna dotychczas nie posiadała samolotów tego typu, jednakże pod koniec 2023 roku Pyongyang rozpoczął pracę nad przebudową samolotu transportowego Ił-76 w celu zapełnienia tej luki.

KRLD jest w posiadaniu jedynie trzech samolotów Ił-76, dostarczonych w latach 90. Mimo faktu, iż należą one do narodowej linii lotniczej Air Koryo, transportowce te brały udział w ćwiczeniach z udziałem spadochroniarzy[10]. Samolot wyznaczony do konwersji został przeniesiony do strefy warsztatowej lotniska Sunan, a wokół niego postawiono ogrodzenie. Na zdjęciach satelitarnych lotniska zrobionych 15 lipca 2024 roku widać prace prowadzone na dachu samolotu, na którym zamontowano podstawę bliżej nieokreślonego systemu radarowego[11]. Film wykonany przez turystę z pokładu startującego z samolotu lotniska w październiku 2024 roku, na którym widać przebudowywany Ił-76[12], wydawało się być dowodem na powolny przebieg prac, gdyż mimo upływu kilku miesięcy nadal nie miał on zamontowanego radaru. W momencie pisania tego artykułu nie jest wiadomo, czy prace zostały zakończone, niemniej na początku marca 2025 roku pojawiły się zdjęcia satelitarne przedstawiające samolot z zamontowanym radarem.[13]

Być może przebudowa samolotu jest kolejnym z aspektów zacieśniającej się współpracy między Moskwą a Pyongyangiem, jako że Rosja posiada samoloty Ił-76 przystosowane do roli AEW&C[14]. Wydaje się jednak mało prawdopodobne, aby strona rosyjska zdecydowała się na eksport systemu radarowego potrzebnego do konwersji do KRLD. Moskwa straciła kilka samolotów tego typu[15], a proces ich budowy jest niezwykle długotrwały i kosztowny. Jest więc możliwe, iż północnokoreański Ił-76 zostanie wyposażony w system radarowy zbudowany w KRLD na podstawie rosyjskich planów lub w urządzenie opracowane przez Pyongyang. Jeżeli prace zostaną ukończone, nawet pojedynczy samolot AEW&C będzie w stanie podnieść możliwości północnokoreańskiego lotnictwa jak i obrony przeciwlotniczejmoraz pozwolić personelowi na nabranie doświadczenia w stosowaniu takich jednostek.

Drony

O ile drony w przeszłości były wykorzystywane głównie do powadzenia rozpoznania oraz bombardowania celów w warunkach konfliktów asymetrycznych, obecnie można zaobserwować niezwykle szybkie postępy zarówno rozwoju różnego typu dronów wojskowych jak i wprowadzania nowych taktyk użycia owych aparatów. Najlepszym tego przykładem jest konflikt w Ukrainie, w którym na szeroką skalę wykorzystuje się różnego rodzaju drony – zarówno do ataków na obiekty infrastruktury strategicznej, lotniska, pojazdy pancerne jak i do niszczenia małych oddziałów wojska. Korea Północna również prowadzi badania nad tego typu uzbrojeniem.

14 listopada 2024 roku Kim Dzong Un wydał rozkaz wprowadzenia do masowej produkcji dronów-samobójców[16]. Drony tego typu są niezwykle skuteczne w walce z pojazdami pancernymi przeciwnika, mogą one również dysponować znacznym zasięgiem. W wypadku zbudowania przez KRLD znacznej liczby dronów tego typu, zyskałaby możliwość rażenia wrogich jednostek daleko od linii frontu, nawet w wypadku utraty zdolności bojowych przez jej lotnictwo. Wyrzutnie amunicji krążącej cechują się bowiem mobilnością, co utrudniłoby ich namierzenie i zniszczenie przez przeciwnika. Jako, że na jednym ze zdjęć widać było drona o podobnym kształcie do rosyjskiego Lanceta[17], nie można wykluczyć udzielenia KRLD przez Moskwę wsparcia technicznego.

Pyongyang prowadzi również badania nad cięższymi bezzałogowcami. W lipcu 2023 roku podczas północnokoreańskiej defilady i wystawy uzbrojenia można było zaobserwować drony z wyglądu podobne do amerykańskiego Global Hawk oraz Reaper. Drony te dokonały również przelotu nad północnokoreańską stolicą.[18] Drony rozpoznawcze i uderzeniowe mogłyby stanowić pewną alternatywę dla archaicznego lotnictwa KRLD, dodatkowo będąc trudniejszymi do wykrycia niż typowy samolot. Jest jednak mało prawdopodobne, aby Pyongyang był w stanie szybko wprowadzić do służby znaczne ilości tego typu dronów, zważywszy na koszty ich produkcji. Nawet jeżeli elektronika w nich wykorzystana nie będzie dorównywać pod względem zaawansowania ich amerykańskim odpowiednikom, może ona reprezentować najwyższy poziom północnokoreańskiej myśli technicznej. Nie należy wykluczyć także wykorzystania elementów pochodzenia zagranicznego.

Jest możliwe, iż reżim pyongyangski rozważa wdrożenie do służby lekkich dronów FPV, przeznaczonych zazwyczaj na rynek cywilny, które zostały dostosowane do celów wojskowych, zarówno rozpoznania jak i przenoszenia lekkich ładunków. Zdaniem Kijowa, północnokoreańscy żołnierze, którzy zostali wysłani do obwodu kurskiego przechodzą szkolenie w obsłudze dronow FPV[19]. Po nabraniu doświadczenia i powrocie do KRLD mogliby oni uczyć innych żołnierzy reżimu w obsłudze bezzałogowców tego typu. Trudno jednk stwierdzić, czy północnokoreańskie drony FPV byłyby skutecznym środkiem walki na Półwyspie Koreańskim, z uwagi na technologiczną przewagę Południa w metodach walki radioelektronicznej. RK zamierza rozpocząć masową produkcję systemów laserowych, mających za zadanie zwalczanie małych dronów[20].

Podsumowanie

Mimo ograniczonych zasobów, modernizacja konwencjonalnych sił KRLD postępuje. Najbardziej obiecujący z opisanych tu przykładów wydaje się program budowy czołgów M2020 jak i rozwój północnokoreańskich bezzałogowców. Wdrożenie do linii dronów dałoby Pyongyangowi możliwość przeprowadzania ataków z powietrza mimo złego stanu lotnictwa, natomiast M2020 dysponuje pewną przewagą jakościową nad niektórymi starszymi czołgami na wyposażeniu armii RK. Przebudowa samolotu AE&W postępuje powoli, niemniej nie można wykluczyć ewentualnego ukończenia prac. Ze względu na względnie niskie koszty jednostkowe, należy się spodziewać, iż z omówionych tu systemów najszybciej i na największą skalę dojdzie do pozyskania przez KRLD amunicji krążącej i być może dronów FPV. Mimo pewnej innowacyjności omówionych tu systemów przewaga technologiczna nadal jest po stronie RK i Waszyngtonu. Na daleko idące programy modernizacyjne innych kluczowych rodzajów uzbrojenia Korea Północna nie posiada odpowiednich funduszy.

Jakub Furlanetto w lipcu 2023 roku ukończył z wyróżnieniem Studia nad Koreą w Instytucie Bliskiego i Dalekiego Wschodu na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego. Dalszą edukację kontynuuje na tym samym wydziale, jest słuchaczem Studiów Strategicznych nad Azją. Interesuje się stosunkami międzynarodowymi, historią XX oraz XXI wieku oraz tematami związanymi z wojskowością. Zna angielski, hiszpański, niemiecki, kontynuuje naukę języka koreańskiego.

[1] „Korea, North.” CIA World Factbook. 19 listopada 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/korea-north/

[2] Arturo Giusti, Stan Lucian, „M2020.” Tank Encyclopedia. 11 maja 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://tanks-encyclopedia.com/new-north-korean-mbt/

[3] tamże

[4] „North Korea Displays in Details Latest M-2020 Tank in Training Exercises.” Miltarnyi. 14 marca 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://mil.in.ua/en/news/north-korea-displays-in-details-latest-m-2020-tank-in-training-exercises/

[5] Arturo Giusti, Stan Lucian, dz. cyt.

[6] tamże

[7] tamże

[8] Dylan Malyasov, „North Korea unveils mystery tank in military drills.” Defence Blog. 14 marca 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://defence-blog.com/north-korea-unveils-mystery-tanks-in-military-drills/

[9] „E-3 Sentry (AWACS).” Air Force. Dostęp: 23 listopada 2023. https://www.af.mil/About-Us/Fact-Sheets/Display/Article/104504/e-3-sentry-awacs/

[10] Joseph Dempsey, „North Korea – A new eye in the sky?” IISS. 13 września 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.iiss.org/online-analysis/military-balance/2024/09/north-korea-a-new-eye-in-the-sky/

[11] Martyn Williams, Jack Liu, Peter Makowsky, „Work Continues on Apparent Airborne Early Warning System.” 38 North. 1 sierpnia 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.38north.org/2024/08/work-continues-on-apparent-airborne-early-warning-system/?__cf_chl_tk=lldEluOOWJym4GtHhsbLavW8Zz1IOCo5Mo.PZLebUnE-1731956701-1.0.1.1-Cu5s2heTClbdH7tyBNj7_FydLKZidlivhH4Xvms7lE4

[12] Martyn Williams, „Quick Take: Video Shows More of Suspected Airborne Early Warning Aircraft.” 17 listopada 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.38north.org/2024/11/quick-take-video-shows-more-of-suspected-airborne-early-warning-aircraft/

[13] Martyn Williams, Iliana Ragnone, „Quick Take: First Look at North Korea’s Airborne Early Warning Aircraft.” 4 marca 2025. Dostęp: 21 marca 2025. https://www.38north.org/2025/03/quick-take-first-look-at-north-koreas-airborne-early-warning-aircraft/

[14] „IL-76 (Candid) Russian Cargo Transport Aircraft.” ODIN. Dostęp: 23 listopada 2024. https://odin.tradoc.army.mil/WEG/Asset/1626946e005dc00e3f654b13fa1e792f

[15] „Attack On Europe: Documenting Russian Equipment Losses During The Russian Invasion Of Ukraine.” Oryx. 22 lutego 2022. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.oryxspioenkop.com/2022/02/attack-on-europe-documenting-equipment.html

[16] Helen Regan, Gawon Bae, „North Korea to mass produce self-detonating explosive drones, state media reports.” CNN World. 15 listopada 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://edition.cnn.com/2024/11/15/asia/north-korea-self-detonating-drones-intl-hnk/index.html

[17] tamże

[18] Joseph Dempsey, „North Korea plays an imitation games with new UAVs.” IISS. 10 sierpnia 2023. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.iiss.org/online-analysis/military-balance/2023/08/north-korea-plays-an-imitation-game-with-new-uavs/

[19] Stanislav Pohorilov, „Russian train North Korean soldiers to become drone operators in Kursk Oblast.” 5 listopada 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://www.pravda.com.ua/eng/news/2024/11/5/7483035/

[20] Yoonjung Seo, Brad Lendon, „South Korea to mass produce lasers that can take out drones at 1.50$ a hit.”CNN World. 11 lipca 2024. Dostęp: 23 listopada 2024. https://edition.cnn.com/2024/07/11/asia/south-korea-antidrone-lasers-intl-hnk-ml/index.html