Kurs na zjednoczenie? Idea unii po wyborach w Mołdawii i Rumunii

Kurs na zjednoczenie? Idea unii po wyborach w Mołdawii i Rumunii

Zjednoczenie Mołdawii i Rumunii było popularną tezą pod koniec lat 80. XX wieku, podczas upadku komunizmu w obu tych krajach (Mołdawia formalnie była wówczas republiką, wchodzącą w skład Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich). Dodatkowymi czynnikami działającymi na korzyść zjednoczenia była rumuńska rewolucja w 1989 roku i deklaracja niepodległości Mołdawii, która miała miejsce 2 lata później. Pomysł połączenia rumuńskojęzycznych państw w samej Mołdawii jednak nie cieszy się ogromną popularnością. Mamy do czynienia z kilkoma grupami. Są bowiem unioniści, chcący zjednoczenia za zgodą obu podmiotów międzynarodowych, są też unioniści, którzy mówią o historycznym prawie Rumunów do Besarabii. Przeciwni są temu zwolennicy koncepcji mołdawianizmu (zakłada ona, że Rumuni i Mołdawianie to różne narody, mówiące różnymi językami).
Besarabia (tj. tereny dzisiejszej Mołdawii i Ukrainy) przed 1918 rokiem była pod kontrolą Rosjan. W latach 1918-1940 należała do Rumunii, po czym ta scedowała ją w wyniku ultimatum na rzecz Związku Radzieckiego, który stworzył tam Mołdawską SRR. Po stronie rumuńskiej pozostała jednak chęć odzyskania straconych terenów. Polityka radziecka mówiła o rumuńskim i mołdawskim jako o dwóch różnych językach. Pomysły na unifikację państw na początku lat 90. XX wieku przerwał konflikt w Naddniestrzu. Pierwszy prezydent Mołdawii, Mircea Snegur, mówił co prawda o Rumunach po obu brzegach Prutu, a i wielu mołdawskich uczonych wspierało ideę zjednoczenia, jednak większość Mołdawian była temu pomysłowi przeciwna. Z jednej strony mamy więc mołdawską flagę, którą od rumuńskiej odróżnia tylko umieszczony na niej mołdawski herb. Z drugiej zaś strony mamy zapis w konstytucji, mówiący o języku mołdawskim. Czy zatem zjednoczenie obu państw jest możliwe, tak jak ponad 30 lat temu połączyły się oba państwa niemieckie?

Podwójne obywatelstwo


Spora część Mołdawian występuje z wnioskami o przyznanie im rumuńskiego obywatelstwa. Szczególnie w ostatnich 10 latach, gdy Rumunia stała się członkiem Unii Europejskiej, ta opcja wydaje się dość kusząca. Paszport rumuński oznacza paszport europejski – możliwość podróżowania i zdobycia pracy w innych zakątkach Unii, podczas gdy sytuacja zarobkowo-materialna w Mołdawii nie należy do najlepszych. Większa liczba Mołdawian z rumuńskim paszportem może też stanowić przesłankę co do chęci narodu Mołdawii wobec zjednoczenia (nawet jeśli nie pokrywa się to z danymi prezentowanymi w różnego rodzaju badaniach opinii publicznej).

Stanowisko rumuńskich partii politycznych


Wnioskując z badań opinii publicznej, większość Rumunów zgadza się z ideą połączenia Mołdawii i Rumunii. Jak wygląda zaś kwestia partii politycznych i ich członków w tej sprawie? Obecnie jedynym ugrupowaniem w rumuńskim parlamencie, opowiadającym się za unią obu państw jest Związek dla Jedności Rumunów (AUR) – prawicowa, eurosceptyczna, antyimigrancka partia, której wynik w zeszłorocznych, grudniowych wyborach (ponad 9% głosów) był niemałym zaskoczeniem. Warto dodać, że wchodzący w skład koalicji rządowej liberalny sojusz Związku Zbawienia Rumunii (USR) i Partii Wolności, Jedności i Solidarności (PLUS), nie opowiada się oficjalnie za zjednoczeniem, a wspiera dążenia Mołdawii ku dołączeniu do Unii Europejskiej. Za unifikacją zaś opowiadają się jeszcze centroprawicowa Partia Ruchu Ludowego (PMP) byłego prezydenta Traiana Basescu czy skrajnie prawicowa Partia Zjednoczonej Rumunii (PRU). Warto też wspomnieć, że za zjednoczeniem opowiadają się politycy wszystkich liczących się partii Rumunów (przedstawiciele partii mniejszości narodowych się w tej sprawie nie wypowiadają): były premier Victor Ponta nawet zaprosił byłego premiera Mołdawii Iurie Leancę do startu w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2019 roku (Leanca mógłby objąć mandat, jeśli któreś z dwóch deputowanych zrezygnowałoby z zasiadania w tej instytucji).

Stanowisko mołdawskich partii politycznych


W sondażu z czerwca 2020 roku 52% ankietowanych Mołdawian opowiedziało się przeciwko zjednoczeniu z Rumunią (za było 37%). Obecnie żadna z partii parlamentarnych nie opowiada się za tą opcją. Warto zaznaczyć, że o niej mówią głównie partie tzw. planktonowe, jak choćby, niegdyś bardzo silna, Partia Liberalno-Demokratyczna czy Partia Jedności Narodowej (której honorowym przewodniczącym jest wspomniany już Traian Basescu). Warto jednak zaznaczyć, że zwolenniczką dobrych, zażyłych relacji z Rumunią jest obecna prezydent Mołdawii Maia Sandu. Przeciwni zjednoczeniu są przede wszystkim przedstawiciele komunistów i socjalistów (swoją drogą, ci socjaliści mają dość podobne podłoże ideologiczne co Jedna Rosja czy francuskie Zjednoczenie Narodowe).

Ekonomia i sprawy międzynarodowe


Trudno w tym momencie sobie wyobrazić zjednoczenie Mołdawii z Rumunią, biorąc pod uwagę jak wiele te państwa różni. Obecnie Produkt Krajowy Brutto per capita w Mołdawii wynosi niespełna 4500 $, podczas gdy w Rumunii jest to blisko 13000 $. Także, choć do Rumunii dołączyłoby ponad 2,5 miliona mieszkańców, PKB na głowę spadłoby do nieco ponad 11000 $. Mielibyśmy sytuację podobną do tej, którą mieli Niemcy w latach 90. XX wieku – bogatsza część kraju musiałaby łożyć niemałe pieniądze na tę biedniejszą, aby zrównać ją do swego poziomu. Nie zapominajmy też o tym, że Mołdawia przyniosłaby ze sobą kwestię Gagauzji i Naddniestrza. Gagauzja prawdopodobnie utraciłaby status autonomicznej jednostki (biorąc pod uwagę rumuńskie prawo, które nie zezwala na przyznawanie autonomii terytoriom ze względu na etniczność – vide przykład rumuńskich Węgrów). Opozycja wobec zjednoczenia mogłaby zwrócić się w stronę Naddniestrza (wszak oba ci aktorzy cechują się znaczną prorosyjskością), podobnie uczyniłaby najpewniej Gagauzja. Konkludując, Unia Europejska i NATO (przez członkostwa Rumunii) zostałyby wciągnięte w konflikt z Rosją.


Podsumowując, kwestia zjednoczenia Mołdawii i Rosji pozostaje nadal otwarta. Nie wydaje się, by ta sprawa miała się uregulować w przeciągu kilku najbliższych lat. Zarówno argumenty za jak i przeciw zjednoczeniu, zdają się być bardzo mocne. Złożoność sytuacji politycznych obu państw dodatkowo wpływa na zawiłość spełnienia tego konceptu politycznego.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.

Skip to content