Wyniki i ocena konsultacji dokumentów aktualizujących działania rządu na rzecz rozwoju energetyki jądrowej w Polsce

W sierpniu bieżącego roku zakończyły się uzgodnienia międzyresortowe i konsultacje publiczne dwóch dokumentów, opracowanych i przedstawionych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska:

projektu nowelizacji ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących (tzw. specustawy jądrowej) i niektórych innych ustaw,

projektu Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej RP.

Aktualizacja tych dokumentów wynikała z zatwierdzonej w lutym bieżącego roku „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” jako modyfikacji i rozszerzenia poprzedniej polityki ustanowionej 12 lat temu.

W Polityce wskazywane są i parametryzowane strategiczne decyzje inwestycyjne, mające na celu wykorzystanie krajowego potencjału gospodarczego, surowcowego, technologicznego i kadrowego oraz stworzenie poprzez sektor energii dźwigni rozwoju gospodarki, sprzyjającej transformacji polskiej gospodarki w kierunku niskoemisyjnym.

Zgodnie z przyjętą polityką energetyka jądrowa – jako bezemisyjne źródło energii – stanowić ma opokę transformacji energetycznej Polski. Pierwszy reaktor ma być uruchomiony w 2033 r., a docelowo planuje się budowę elektrowni jądrowych o łącznej mocy od 6 do 9 GWe.

Projektowane zmiany zostały zauważone przez środowisko i spotkały się z pozytywnym odzewem.

Praktycznie nie pojawiły się głosy sprzeciwu, a pozytywne skutki proponowanych modyfikacji będą stwierdzane w bieżącej działalności zainteresowanych podmiotów gospodarczych.

W odpowiedzi na pismo inicjujące konsultacje z dnia 19 lipca 2021 r. (znak: DP-WOPI.0220.64.2020.AD) w sprawie projektu Uwagi do ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw, w sprawie realizacyjnej, zgłosił uwagi Urząd Dozoru Technicznego postulując dodanie zmiany tej ustawy w w zakresie opłat za czynności dozoru technicznego wykonywane przez Urząd Dozoru Technicznego przy urządzeniach technicznych i urządzeniach podlegających dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowej na podstawie art. 5 ust. 4 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o dozorze technicznym (Dz.U. z 2021 poz. 272), określone właściwym rozporządzeniem Rady Ministrów w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi technicznemu w elektrowni jądrowej.

Uwagi Urzędu Dozoru Technicznego postulują także, aby w przepisach zmieniających inne ustawy

uwzględnić odpowiednią zmianę przepisów ustawy o dozorze technicznym, podkreślając, że w inspekcji przy tych urządzeniach oraz urządzeniach technicznych mających znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej uwzględnia się wytyczne Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej.

Z kolei Główny Inspektor nadzoru Budowlanego odpowiedział Ministrowi Klimatu i Środowiska, że uwagi Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego do ww. projektu zostały przekazane do

Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii w ramach uzgodnień wewnątrz resortu i są jedynie uwagami porządkowymi, nie naruszającymi podstawowych propozycji projektodawcy zmian ustawowych, z którymi Urząd się zgadza.

Głos zabrało także środowisko pracowników ochrony zdrowia. „Porozumienie zielonogórskie” – Federacja Związku Pracodawców Ochrony Zdrowia odpowiedziała Ministrowi Klimatu i Środowiska pisząc:

„W związku z przekazaniem do konsultacji społecznych projektu ustawy Ministra Klimatu i Środowiska o zmianie ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących oraz niektórych innych ustaw Federacja Związków Pracodawców Ochrony Zdrowia „Porozumienie Zielonogórskie” nie zgłasza uwag.”

Podpisał: Tomasz Zieliński – Wiceprezes Federacji PZ.

Konsultacje ustawy trwały do 12 sierpnia 2021 roku.

Celem projektu nowelizacji ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej oraz inwestycji towarzyszących było usprawnienie procedur administracyjnych dotyczących wydawania zezwoleń i innych decyzji potrzebnych do realizacji obiektów jądrowych, zwiększenia nadzoru państwa nad realizacją tych strategicznych inwestycji oraz wzmocnienie niezależności i kompetencji Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki jako organu właściwego do spraw bezpieczeństwa jądrowego. Najważniejsze zmiany prawne przyspieszające realizację inwestycji to m.in.: przesunięcie decyzji zasadniczej na początkowy etap procesu inwestycyjnego, zapewnienie możliwości równoległego prowadzenia niektórych postępowań administracyjnych, uszczegółowienie przepisów dotyczących budowy i rozruchu obiektów jądrowych, rozszerzenie zakresu pozwolenia na prace przygotowawcze oraz katalog inwestycji towarzyszących.

Konsultacje Strategii trwały do 3 sierpnia 2021 roku.

Głównym celem Strategii i polityki w zakresie rozwoju bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej było z kolei zapewnienie ochrony ludzi i środowiska naturalnego przed szkodliwymi skutkami działania promieniowania jonizującego oraz podniesienie poziomu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej Rzeczypospolitej Polskiej.

Dokument określił najważniejsze cele i kierunki działań, które mają wzmocnić ochronę ludności oraz środowisko naturalne.

Strategia nie spotkała się z wyraźnymi uwagami. Podkreślano jedynie jej pełny zakres i zwrócenie przez nią uwagi na najważniejsze elementy aktualnego stanu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej oraz zarysowane podstawowe postulaty bezpieczeństwa w tym obszarze.

Podkreślano, że w Strategii słusznie wskazano cztery cele szczegółowe.

Są to:

1. Rozwój krajowego systemu regulacyjnego w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, którego realizacji

   ma sprzyjać przegląd obowiązujących przepisów prawa w oparciu o dotychczasowe doświadczenia z funkcjonowania systemu zakładający również większy udział polskich instytucji w pracach międzynarodowych grup eksperckich w obszarze bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. .

2. Rozwój systemu monitoringu radiacyjnego kraju

   zakładający rozbudowę tego systemu, a także rozwój programu szkoleń i doskonalenie procedur związanych z reagowaniem na zdarzenia radiacyjne oraz usuwaniem skutków tych zdarzeń.

3. Wzmocnienie krajowych kompetencji w obszarze bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, czemu spryjać ma

   upowszechnianie zasad bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, przy istotnym udziale współpracy i kontaktów z zagranicznymi organami dozoru jądrowego, które stanowią wartościową platformę wymiany wiedzy i doświadczeń.

4. Zwiększanie potencjału badawczego oraz świadomości społecznej w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, co ma

   ścisły związek z postępem w nauce. Badania naukowe są podstawą ustanawiania standardów, wymagań i rozwiązań organizacyjno-technicznych, które zapewniają bezpieczeństwo ludzi oraz środowiska naturalnego przed negatywnymi skutkami promieniowania jonizującego.

Zwrócono uwagę, że ważna jest też świadomość społeczna w obszarze bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej. Rozwój oferty edukacyjnej, ale też promowanie wiedzy o bezpieczeństwie jądrowym i ochronie radiologicznej będą sprzyjać wzmocnieniu społecznego zaufania do nauki.

Podsumowując wyniki przeprowadzonych konsultacji, zebrane opinie i uwagi do prezentowanych materiałów należy podkreślić generalną aprobatę wskazywanych zmian i modyfikacji prezentowanych w dokumentach. Podkreślano dobry kierunek zamierzonych działań i otwarcie na bieżące problemy środowiska.

Intensyfikacja działań rządowych na rzecz rozwoju energetyki jądrowej, zainicjowana przedstawionymi projektami zmian ustawowych i szczegółowym opracowaniem strategii działań pozwala wierzyć, że projektowane zmiany niebawem zostaną wprowadzone w życie i pozwolą na realizację przez Polskę dobrej strategii rozwoju energetyki zawodowej w naszym kraju.